US foreign policy and Turkish-American relations

ajp1914@yahoo.com

---

Home

---

Foreign Press Review

---

Şanlı Bahadır Koç

 
G- ABD 27 Şubat
Tezkerenin ertelenmesi

Tezkere oylamasının ertelenmesi olumludur. Ancak bunun nedeni çok açık değildir. Erteleme, 1) Çankaya ya da Genel Kurmay’ın müdahalesi, 2) ABD ile pazarlıktaki pürüzler, 3) AKP’nin kendi grubunu, önde gelen bazı bakanları ve Meclis Başkanı’nı ikna edemediği için mi gerçekleşti? 4) Yoksa Hükümet olayın sorumluluğunu tek başına taşıyamayacağına karar verip MGK ile paylaşmak zorunda mı hissetti? Yukarıdaki faktörlerden birden fazlası aynı anda sonuçta etkili olmuş olabilir. Tezkere geçmezse müzakereler devam eder mi, yoksa ABD bu kez gerçekten ‘B Planını’ uygulamaya mı koyar? Tezkerenin geçmemesi durumunda AKP iktidarının, AKP liderliğinin, mevcut hükümetin, Türkiye’nin çıkarlarının, Türk-Amerikan ilişkilerinin, savaşın seyrinin bundan nasıl etkileneceği gibi açık sorular bulunmaktadır. Aradaki iki günde Türk tarafı pazarlıkta yeni kazanımlar elde edebilir.

Başkan Bush’un niye Irak petrolünün Iraklıların tamamına ait olduğu ve Irak’ın toprak bütünlüğünün bozulmayacağı yolunda hiç demeç vermemiş olması önemli kabul edilmelidir. Bu konularda açıklamaları daha çok orta ve alt düzey bürokratlar yapmaktadır. Bu durum belli bir şüphe yaratmaktadır. Acaba önde gelen Amerikalı liderler bu konularda kendilerini bağlayacak taahhüde girmekten neden kaçınmaktadır? Irak’ın petrolü konusunda Colin Powell’ın yaklaşık bir ay önceki demeci dışında önde gelen Amerikalı liderlerin net ve bağlayıcı açıklamalar yapmaması manidar kabul edilmelidir. Türkiye, tezkerenin kabulü için Başkan Bush’un Irak’ın toprak bütünlüğünü koruyacaklarından sadece bahseden değil bunu açıkça ve defalarca vurgulayan demeç ve hatta demeçler vermesini talep edebilir. (Şanlı Bahadır Koç, Amerika Araştırmaları Masası, Araştırmacı)

---
TurcoPundit Fantezi

AB'den Şaşırtıcı Öneri: Oylamayı Ertele, Konuşalım

AB, Türkiye'ye Irak harekatına destek vermemesi
karşılığında 6 ay sonra üyelik müzakerelerine başlama
önerisinde bulundu. Teklif, TBMM'deki oylamaya saatler
kala geldi. Başbakan Gül'ü araka arkaya arayan
Schroeder ve Chirac ilk etapta oylamanın önümüzdeki
haftaya ertelenmesini ve sonrasında da iptal etmesi
halinde ayrıca 2003 yılı için 2.5 milyar euroluk hibe
yardım garantisinde bulundular. Adının açıklanmasını
istemeyen önde gelen bir AB ülkesinin Türkiye
büyükelçisi 'Aklımız başımıza biraz geç geldi, ama
sonunda galiba Türkiye'nin ne kadar önemli bir ülke
olduğunu anladık' diye konuştu. Alman ve Fransız
Dışişeri Bakanları'nın alşam saatlerinde Ankara'ya
gelmeleri bekleniyor. Bu arada Chirac'ın Başbakan
Gül'e Kıbrıs sorunun çözümünün Türkiye'nin AB üyeliği
için bir şart olarak kabul edilemeyeceğini de
söylediği iddia edildi. Ankara kulisine bomba gibi
düşen bu haberin tam olarak doğrulamaktan kaçınan önde
gelen bir Hükümet üyesi, 'İlginç gelişmeler oluyor,
işler bir anda değişebilir' diye konuştu. (BHA-
Bahadır Haber Ajansı)


AKP'liler Temkinli Ama Umutlu

Yazılı ve elektronik medyanın henüz farkına varmadığı
soluk kesen pazarlıkla ilgili ayrıntılar yavaş yavaş
netleşiyor. Henüz doğrulatılamayan gelişmeyle ilgili
çarpıcı iddialar atılıyor. Bir iddiaya göre Fransa ve
Almanya tezkere oylamasının sadece önümüzdeki haftaya
ertelenmesi karşılığında Türkiye ile üyelik
müzakerelerinin altı ay öne alınmasına (2004 Aralık) ,
oylamanın iptali halinde müzakerelerin 2004 Ocak'ında,
oylamanın yapılıp reddedilmesi halinde ise 2003 içinde
başlayabileceği vaadinde bulundular. Başbakan Gül'e
yakın bir kaynak 'Transatlantik pin-pon maçında arada
gidip gelmeye niyetimiz yok ama ciddi olduklarına ikna
olursak reddedemeyeceğimiz bir teklif olabilir' diye
konuştu. Bu arada oylamanın ertelenmesi perde
arkasındaki pazarlığın bir sonucu olarak kabul
edilebileceği şeklinde yorumlanıyor. Ankara'daki bir
Avrupalı diplomat, 'özellikle tezkere oylanıp
reddedilirse Amerikalıların yüzündeki tokat izinden
kaynaklanan kızarıklığı seyretmek çok zevkli olacak'
diye konuştu. Yaklaşık üç hafta önce Chirac 'Bu iş
henüz bitmedi' dediğinde pek çok kişi pek ciddiye
almamıştı. Ama Fransız-Alman ittifakının 'şapkadan
çıkardıkları tavşan' Chirac'ın haklı olduğunu ortaya
koydu. Ancak bu noktada Türk tarafı henüz Avrupa'nın
hamlesine ne kadar güvenebileceğini anlamaya
çalışıyor. (BHA - Bahadır Haber Ajansı)

G- ABD 26 Şubat
ABD - Eşit Olmayanlar Arasında Birinci

Uluslararası siyasetin tek kutuplu mu yoksa çok kutuplu mu olduğu sorusu tartışmalıdır. ABD, ‘eşitler arasında’ değil ‘eşit olmayanlar arasında birinci’dir. ABD ana kutuptur ve diğer kutupların hepsinden belirgin derecede daha güçlüdür ama tek hakim de değildir. Bu noktada Samuel Huntington’un 1999’da dile getirdiği ‘uni-multipolarity’ kavramı şu anki uluslararası sistemi açıklamakta oldukça başarılıdır. Harvard Siyasal Bilgiler Dekanı Joseph Nye, ABD’nin askeri olarak rakipsiz, ekonomik konularda AB ile eşite yakın, ama uluslararası terörizm, kitle imha silahları, Aids gibi ulusötesi problemleri çözmekte tek başına çok fazla başarılı olamayacağını belirtmektedir. BM, çok kutuplu bir dünyayı taşıyabilir mi? Irak krizi nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, BM yapısında değişiklik yapılması gündeme gelebilir. Şu açıkça söylenebilir ki veto hakkı ne demokratiktir ne de çok kutuplu bir dünyada pratiktir. Önümüzdeki dönemde daimi üyelerin sayısı artabilir, AB’ye kollektif olarak tek bir sandalye sahibi olabilir ve bir kararı engellemek için birden fazla olumsuz oy gerekebilir.

Türkiye, ABD ile belli bir işbirliği yapmazsa savaş sonrasında Irak’ın geleceği için kurulacak masada yerini alamayacaktır. Ancak, işbirliği yapsa dahi bu masada etkin bir konumda olacağının garantisi yoktur. Ankara’nın Kürt gruplar ve özellikle Barzani ile ilişkilerindeki olumsuzluklar Türkiye’nin Irak’taki etkinliğini sınırlamaktadır. Kürt grupların, ABD’nin direktifiyle olmasa da ‘oluru’ ile yaptığı Türkiye’ye yönelik meydan okuyucu açıklamalar cevapsız kalmamalıdır. Irak’taki Kürt gruplara tehditlerle Türkiye’nin bazı hareketlerini caydırabildiklerini düşünme fırsatı verilmemelidir. Bu arada hükümette bir tür bıkkınlık ve kondüsyon düşüklüğü sezilmektedir. Mevcut hükümet, yakın geçmişteki bir çok hükümetin gösterebileceğinden çok daha fazla direniş göstermiş, değişik politika enstrümanları ve yollarını denemiştir. Ancak şu anda kamuoyuna yansıdığı kadarıyla alması gereken ve alabileceklerini almadan pazarlığı sonuçlandırma yoluna girmiş gibi görünmektedir.Bu işin artık bitmesi gerektiği şeklinde bir düşünce içinde oldukları anlaşılmaktadır. (Şanlı Bahadır Koç, Amerika Araştırmaları Masası, Araştırmacı)

posted by Bahadir at 2/27/2003 05:41:00 ÖS