TurcoPundit |
|
|
US foreign policy and Turkish-American relations Şanlı Bahadır Koç
Archives
|
Pazartesi, Nisan 28, 2003
G-ABD 28 Nisan Türkiye ve Irak Üzerine Notlar 1) Soru Türkiye ile İran’ın Irak konusunda işbirliği yapıp yapmaması değil, bunun şekli, derecesi ve Amerika’yı ‘kızdırmadan’ nasıl yapılacağı olmalıdır. Türkiye, Tahran ve Şam ile geliştirdiği ilişkilerden ‘kompleks’ ya da suçluluk duymamalıdır. Bir ülkenin, her ne olursa olsun, komşularıyla ilişkilerini geliştirmek istemesinden gocunulacak bir yan yoktur. Ancak, bu ilişkilerin Amerika’ya karşı bir ‘mihver’ şeklinde görülmemesi için özel bir çaba sarfedilmelidir. 2) Türkiye, Irak’ta Kürtler ve Türkmenler dışındaki gruplar ile de yakın ilişkiler geliştirmelidir. Dağınık yapılarına rağmen Şiilerin Irak’ın geleceğinde önemli bir rol oynayacakları görülmektedir. Bu gruplar kontaklarımız, ilişkilerimiz, onlar hakkındaki bilgi ve istihbaratımız geliştirilmelidir. Bu gruplarla ortak paydalarımız, çelişkilerimiz, onları etkileme enstrümanlarımızın neler olabileceği üzerine kafa yormalıyız. K. Irak’taki Kürt grupların Irak muhakefeti içindeki mevcut ve potansiyel müttefikleri ve rakipleri kimler olabilir? Irak’taki değişik etnik ve dini gruplarla geliştireceğimiz bu ilişkiler Irak’ın geleceği şekillenirken sözümüzü ve payımızı arttırabilir, Irak’taki muhtemel Kürt ayrımcılığına karşı kendi askeri gücümüz dışında bize yeni kozlar sunabilir, ülkenin ekonomik geleceğinden pay almamızı sağlayabilir, ABD çekildikten sonra kurulacak rejimlerle kurulması gereken sıcak ilişkilerin hazırlığını yapar. 3) Su sorunu, Kürtler, Türkmenler, PKK, ticaret, yatırımlar, ihaleler, boru hatları gibi nedenlerle Türkiye Irak’ta ne olduğu ile hep ilgili olmak zorunda olacaktır. Ayrıca, Irak demokratikleşir ve modenleşirse, Türkiye Avrupa’nın gözüne, nispeten daha az problemli bir mahallede oturur görünebilir. Irak’ta istikrarlı ve demokratik bir rejimin kurulması bu ülkeden ayrılmayı isteyen Kürtlerin elinden önemli bir argümanı alabilir. Irak’ta bireysel anlamda olmasa bile gruplar arasında işleyen bir demokratik sistemin kurulması Türkiye’yi de demokratikleşme konusunda daha cesur olmaya teşvik edebilir. 4) Hükümet bazı özel yetkilerle donatılmış bir Irak koordinatörü atayabilir. Bu isim faal ya da emekli tecrübeli bir diplomat, işlerin ekonomik ayağına da katkıda bulunabilecek bir işadamı ya da bir siyasi olabilir. Böyle bir koordinatör olayların siyasi, askeri ve ekonomik ayaklarının uyumlu bir şekilde yürümesine katkıda bulunabilir. 5) Türk devleti ve özel sektörü, ülkenin Irak ile ilgili bilgi birikimini arttırmak, bu ülkede ‘çevre edinmek’ için üniversite, araştırma kuruluşları, sivil toplum ürgütleri ve hatta medyayı ‘maddi-manevi’ desteklemeli ve cesaretlendirmelidir. Irak’ta asayiş tam olarak sağlandıktan sonra değişik eğitim, kültür ve ticari kurumlarımız burada faaliyetlerde bulunma konusunda özendirilmelidir. Türkiye, orta vadede mesela Kerkük’te Türkçe eğitim veren bir ünivesite için öğretim görevlisi, araç-gereç, danışman gibi konularda katkıda bulunabilir. Türk medyasının Irak’a olan ilgisi savaşın bitmesiyle beraber azalmamaldır. (Şanlı Bahadır Koç, Amerika Araştırmaları Masası, Araştırmacı)
Comments:
Yorum Gönder
|