TurcoPundit |
|
|
US foreign policy and Turkish-American relations Şanlı Bahadır Koç
Archives
|
Cuma, Aralık 05, 2003
Bu sitedeki yeni mesajları e-mail ile almak istiyorsanız lütfen ajp1914@yahoo.com adresine yazınız G-ABD 5 Aralık Şiiler ve Amerika Irak’ın yeniden yapılanmasında Şiilerin oynayacağı rolün savaş öncesindeki dönemle kıyaslanmayacak kadar fazla olacağı genel olarak kabul edilmektedir. Fakat, Iraklı Şiilerin Irak devletine verecekleri rengin İran’daki rejimle aynı ya da çok benzer olması aynı derecede kesin değildir. Yazılacak olan Irak anayasasında, Afganistan örneğinde görüldüğü gibi, rejimin bir ‘İslam cumhuriyeti’ olduğu şeklide bir ifadenin yer alması sürpriz olmayacaktır. Ancak, bu ifadenin altının nasıl doldurulacağını şimdiden bilmek mümkün olmadığı gibi Şii ve Sünnilerin “İslam cumhuriyeti”ne farklı anlamlar yükleyecekleri beklenebilir. Kaldı ki, Şiilerin içinde de İslamcı-laik ayrımının yanında, İslamcı kanatların içinde dini ve onun siyasal alandaki rolünü yorumlama konusunda bir birlikten söz etmek güçtür. Saddam dönemindekine kıyasla İslam’ın siyasette çok daha etkin olacağını varsayabileceğimiz yeni Irak’ın İran ile ilişkisi için kabaca üç ihtimalden bahsedilebilir: 1) Şiiler vasıtasıyla İran ile özel, yakın ve hatta bağımlı bir ilişki.. 2) Farklı Şiilik yorumlamalarının keskinleştiği ve geleneksel Arap-Fars çekişmesinin yoğunlaştığı, ve özellikle ABD ve İsrail tarafından beslenen bir düşmanlık. 3) Düşmanlık düzeyine varmayan ve işbirliğini de dışlamayan sınırlı bir rekabet. Birinci ihtimalin gerçekleşmesi, ABD’nin, Arap devletlerinin ve Iraklı Sünnilerin bu tür bir gelişmeyi kabullenmelerinin imkansızlığı, sınırın iki tarafındaki Şiiliğe ilişkin farklı yorumlamalar ve geleneksel Arap-Fars çekişmesi gibi faktörler nedeniyle düşüktür. Ancak, aynı faktörler Irak’ı İran aleyhtarı biz yörüngeye oturtmaya yetmeyecektir. Bu nedenle üçüncünün gerçekleşmesi en muhtemel senaryo olduğu iddia edilebilir. Aynı senaryo, Irak üzerindeki ABD etkisinin, savaştan hemen sonra düşünüldüğü kadar derin ve sürekli olmamasını da içermektedir. Yeni Irak’ın İsrail’e bakışı ise muhtemelen Saddam döneminden çok da farklı olmayacaktır. Ayrıca, başta Suudi Arabistan’da olmak üzere Körfez ve değişen derecelerde diğer Arap devletlerinde, Şiiliğin yeni Irak’ta oynayacağı rol, bu durumun Körfez ülkelerindeki Şiilere yapabileceği etkiler ve İran’ın Irak’taki ve bölge denklemindeki yeni konumu endişeyle karşılanacaktır. (Şanlı Bahadır Koç, ASAM ABD Masası, araştırmacı, Serhat Erkmen, ASAM Orta Doğu Masası, araştırmacı)
Comments:
Yorum Gönder
|